Zo, wat een heftige verhalen deze week op mijn blog! Althans, ik vond het zelf best heftig om te schrijven en te delen, en zeker met alle actualiteiten was het al met al een erg heftige week. Dit gaat allemaal nog wel een nasleep krijgen in mijn toekomstige traject van therapie, medicatie en behandeling. In mijn hoofd ontstaat er een beetje chaos en paniek als ik daar al aan denk, maar ik probeer dat maar even uit te schakelen en het allemaal te ondergaan en in de toekomst wel zien waar het me brengen zal. Ik kan me ook voorstellen dat het voor jullie best schokkend en heftig was om te lezen deze week. In deze blog ga ik in op hoe jullie het beste met me om kunnen gaan..
Ik wil hierbij in ieder geval als aantekening maken dat dit artikel is geschreven vanuit mijzelf en dus niet op gaat voor alle mensen die suicidaal / depressief zijn. Sommige do’s en don’t zullen ook gelden, maar andere dingen ook weer niet. Houdt hier dus rekening mee. In ieder geval begin ik met de 5 do’s voor jullie, waarmee jullie mij nog kunnen helpen..
- Vraag eens wat vaker naar hoe het met me gaat
Ik snap dat het best moeilijk is om te horen dat iemand suïcidaal is, of depressief. Wat kan je wel en niet zeggen, je kwetst iemand misschien al heel snel zal je denken. Daarom merken suiciale mensen vaak dat ze meer in een sociaal isolement komen. Ze durven zelf al geen initiatief te nemen, en als de omgeving dat ook niet doet, heeft die persoon helemaal geen contact meer. Zeker bij mij, waarbij ik alles deel in de blog, denken mensen dat ze dat niet meer hoeven te vragen, omdat ze dat al lezen in mijn nlog. Echter denk ik dan dat mensen helemaal niet meer aan mij denken en ontstaat er nog meer een gevoel dat ik niet de moeite waard ben en dus eenzaam. En nu dus niet allemaal naar aanleiding van deze blog vragen hoe het met me gaat, maar vraag dat gewoon eens wat vaker. Ik hoor vaak, ik denk nog heel vaak aan je, maar hoor van die persoon dan eens in de drie maanden iets. Hoe moeilijk is het om even een appje te sturen met de vraag hoe het gaat of me spontaan eens te bellen? Ik vind dat vaak erg fijn en als jullie het allemaal erg belangrijk vinden dat ik me beter ga voelen, kan dat erg belangrijk zijn!
2. Neem het initiatief voor afspraken
Depressieve personen vinden het nemen van initiatief vaak erg lastig. Als niemand me ergens bij betrekt lig ik lekker depressief/suïcidaal in bed somber te wezen. Gisteren stond een collega erop om met me te gaan wandelen en was dat ergens best fijn/goed dat ik weer even buiten kwam. Uiteraard kostte het veel energie, maar samen eten, iets drinken, een wandeling of gewoon even bij elkaar zijn en dat ik niet heel eenzaam en alleen ben kan veel voor me uitmaken. En het zou fijn zijn als jullie daartoe initiatief kunnen nemen, dan voel ik me ook minder bezwaard dat ik tijd van jullie vraag (Ja, depressie zorgt voor rare gedachtekronkels). Jullie hoeven nu niet onmiddellijk allemaal voorstellen te doen, maar onthoud dit vooral voor de komende, zware tijd, die nog voor me komen gaat,
3. Help me met huishoudelijke taken
Ik snap dat je eigen huishouden doen al een groot drama kan zijn en dat je daarnaast ook niet nog werkzaamheden wil doen bij iemand anders in huis. Echter heb ik al eens aangegeven dat huishoudelijke taken naast mijn werk als een last wordt ervaren. Ik heb me er lang tegen verzet dat ik dit zelf niet kan doen, maar zie steeds meer in dat dat met een zware depressie en/of suïcidale gedachtes gewoon niet gaat. We kunnen het ook samen doen, dat zorgt gewoon voor dat zetje. Samen een keer boodschappen doen, of de was kan me al immens helpen. Over 1,5 maand verhuis ik, ook daar zal ik veel hulp bij nodig hebben, houdt de eerste weken van november dus een beetje vrij, want in mijn hoofd is mijn nieuwe woning en alles wat nog moet gebeuren echt een Mount Everest die ik moet beklimmen. Nee zeggen mag natuurlijk ook, voel je vooral niet bezwaard, maar het is maar een mogelijkheid.
4. Wijs me op mijn positieve punten
Oké, deze vind ik best lastig om hier neer te zetten, want wie gaat er nou om complimenten vragen. Een beetje makkelijk is dit wel, maar in mijn meest depressieve buien vat ik vrijwel alles op als kritiek. Het is dan fijn als iemand wel eens tegen me zegt wat die fijn aan me vindt en wat die goed van me vindt. Ik lees soms ook complimentjes terug, omdat me dit dan weer een beetje hoop geeft. Het klinkt vast heel narcistisch, maar ik roep iedereen altijd eigenlijk op om het positieve in een ander te benaderen. De kleine ergernissen weten we vaak wel, maar van de attentheid gaan we standaard uit. Benoem daarom eens de goede punten aan een ander! Let wel op dat dit kenmerken zijn van de persoon en begin het met “Ik vind jou” of laat blijken dat je dat echt vindt. Over materiële dingen voel ik die vaak niet en vat ik het alleen maar op al kritiek dat ik dan toch nog depressief ben (“Thomas, denk aan die voetbalwedstrijd, aan je leuke vakantie etc.” zorgt voor dit schuldgevoel; “Thomas, ik vind je grappig en fijn dat je er bij was zorgt niet voor dit schuldgevoel”). Nu verwacht ik wel een aantal mensen die me juist niet gaan complimenteren, maar jullie snappen wel wat ik bedoel.
5. Verras me
Denk eens aan iemand die lichamelijk iets heeft en in het ziekenhuis ligt of thuis zit. Deze persoon krijgt dan meestal van alles. Ik heb al vazen gekocht en kan wel wat chocolade gebruiken, dus ik verwacht van jullie… Haha, nee grapje natuurlijk, maar jullie snappen denk ik wel wat ik bedoel. Ik sta open voor verrassingen. Ik laat deze gewoon volledig open en verwacht hierbij ook eigenlijk niets. Maar positieve verrassingen zijn natuurlijk altijd welkom en kunnen een klein lichtpuntje voor me zijn. Wellicht voel je jezelf niet altijd bedankt, ik zal hier proberen op te letten, want waardeer alle pogingen zeker!
Ik hoop dat jullie iets aan bovenstaande tips hebben, maar het blijft natuurlijk nog lastig. Vandaar dat ik ook nog even op een rijtje heb gezet wat je vooral niet moet doen:
- Je te veel zorgen maken
Ik snap dat je bij iemand die suïcidaal is je extreem veel zorgen kan maken. Maar het allerbelangrijkste blijft gewoon aan jezelf blijven denken. Als het dus een keer te heftig is of als je er even geen ruimte voor hebt met je eigen issues, geef dit dan vooral aan. Je hoeft jezelf absoluut niet weg te cijferen. Ik vind aandacht fijn, maar nog fijner als het gewoon goed met jou gaat. Probeer dus ook voor jezelf te kiezen, maar mocht je er toch voor me willen zijn probeer dan niet alles te weerleggen, maar me vooral te begrijpen. Ik hoor vaak dus: “nee maar Thomas je hebt toch nog zoveel vrienden en lieve ouders, denk eens aan wie dat niet hebben.” Hiermee ontstaat er alleen maar een groter schuldgevoel over hoe ik me voel. Probeer dus begrip te tonen, ja dat is inderdaad moeilijk. “Een tegenslag, kan ik iets doen om het te verhelpen”. bijvoorbeeld. Maar blijf vooral betrokken, maar niet te overdreven. Ga me niet elke dag bellen om mijn stem te horen, omdat je je te veel zorgen maakt. Dan krijg ik er ook een schuldgevoel of naar gevoel bovenop. Houdt je zorgen dus onder controle en geef aan als je dingen moeilijk vindt of liever niet weet.
2. Wijzen op de lichtpuntjes die er nog zijn / over de toekomst
Dit is een punt wat ik net ook al een paar keer heb benoemd. Als suïcidaal persoon kan ik het moeilijk vinden dat er de hele tijd op wordt gewezen dat ik eigenlijk wel een heel goed leven heb. Hoe kan je nou zo denken, kijk is naar die vluchtelingen. Ja, met zo’n opmerking kan je alles wel weg relativeren, voor iemand die net is gescheiden is dat ook niet de beste opmerking. Probeer dus vooral begrip te tonen over de situatie en goed te luisteren. Een luisterend oor is vaak ook al genoeg, en kan al heel erg helpen. Dit geldt ergens ook over de toekomst. Ik vond dat Joost Zwagerman het mooi verwoorde; “als het 10.16 is denk je hoe haal ik 10.20 en als je dat hebt gehaald is dat al een hele prestatie, maar dan komt de post.” Kortom, de realiteit is ergens helemaal verloren en alles voelt als een opgave. “Bedenk dat je straks een baan hebt over drie jaar” helpt mij niet en kan me laten denken, “moet ik echt nog drie jaar in deze hel leven?” Ik heb daarom liever dat jullie het hebben over korte termijn of gewoon luisteren en dat de verre toekomst ver weg is. Je kan natuurlijk wel benadrukken dat jij ervan overtuigd ben dat ik van de depressie ga afkomen, ook al zal ik dat tegenspreken, omdat het allemaal al zolang voortborduurt. Vermijd deze discussie dan maar, maar geef wel vanuit jezelf weer met wat jij denkt en presenteer het dus niet als feit. “Ik denk dat je van je depressie afkomt, want je werkt er nu zo hard voor” mag, maar “Je gaat van je depressie afkomen, dat staat vast” mag niet, dat is geen feit namelijk. Zeker niet omdat ik ergens ben gediagnosticeerd met chronische depressie: Dysthyme stoornis.
3. Mij overslaan voor uitnodigingen / te veel voor me invullen
Een veel gemaakte fout van mensen in de omgeving van een depressief / suicidaal persoon is hem niet meer bij dingen betrekken. Hij heeft het zwaar, laten we hem maar niet meer uitnodigen voor meehelpen met verhuizen of voor dat feestje zaterdag. Ik kan prima bepalen wat nog wel en wat niet meer gaat. Ik voel me alleen wel erg gepasseerd en meer eenzaam als ik voor dingen niet meer wordt gevraagd. Nu moeten jullie mij niet allemaal massaal gaan uitnodigen voor dingen waarbij ik normaal ook niet aanwezig zou zijn geweest, maar ga gewoon uit van of je mij er bij wilt hebben of niet en dan mij gewoon als persoon. Want ik kan nog steeds wel echt lachen en ben nog steeds wel gewoon Thomas, ik ben niet mijn depressie. Dus nodig me vooral uit en betrek me vooral nog bij dingen, want je wilt me volgens mij ook niet nog eenzamer laten voelen! Afleiding kan ook vooral heel fijn zijn en soms heb ik daar wel ruimte voor en soms ook weer niet, maar ik heb het liefst dat ik dat zelf mag bepalen!
4. Vat dingen niet te persoonlijk op / voel je niet afgewezen
Het gaat gewoon minder en daarom kan ik vaak minder dan een ander persoon. Ik vind dit soms nog moeilijk toe te geven, maar het is wel het geval. Dat betekent dat ik soms feestjes afzeg of ergens een keer niet bij aanwezig kan zijn. Dit zal je ook begrijpen als iemand met kanker dit doet, maar vaak niet van een depressief persoon. Er nog even op uit gaan zal je helpen en zal je goed doen, wordt er dan vaak gedacht. Hier zit wel iets in, maar soms is de trap op en af gaan al een prestatie en gaat het dus totaal niet. Vat dit dan niet te persoonlijk op of voel je niet afgewezen. Proberen te overtuigen kan, maar ik ken mezelf het beste om in te schatten of iets wel of niet verstandig voor me is. Dus sla hierin niet te ver door. En dit advies is dus ook van toepassing voor bedankjes, voor als ik goedbedoelde zorgen even negatief apprecieer, als ik bot reageer etc. Je hoeft natuurlijk niet alles te pikken en als je je gekwetst voelt moet je dit aangeven, let alleen wel op de timing daarbij. Ik ben soms gewoon even heel onredelijk door mijn depressie, maar houd stiekem wel heel erg van jullie.
5. Verexcuseer je niet voor goed nieuws / onthoud goed nieuws niet van me
Ik kan soms extreem jaloers reageren met: “Ooh jah natuurlijk haal jij wel gelijk je rijbewijs” of “Fijn dat jou alles wel komt aanwaaien”, maar dit bedoelde ik absoluut niet zoals ik het breng. Ik gun het jullie allemaal stiekem wel heel erg, maar sommige dagen kan ik dat niet zo goed uiten. Meestal maak ik dan ook wel excuses, en meestal is punt 4 van de don’ts dus van toepassing. Je hoeft je dus ook niet te verexcuseren voor goed nieuws, maar verwacht niet altijd een te blije reactie. Maar fijne mededelingen zijn altijd welkom hoor! Tenslotte wil ik dat het gewoon goed gaat met de mensen om me heen, dus breng het goede nieuws maar gewoon!
Bovenstaand verhaal gaat meer over het omgaan met mensen met depressie dan met een suïcidaal persoon. De meeste mensen die suïcide plegen doen dit eigenlijk niet vanuit een depressie, maar meer vanuit psychose, manie, dwang of stemmen in hun hoofd. Voor het omgaan met een suïcidaal persoon gelden vaak ook bovenstaande dingen, maar ook dat je ze beter niet kan tegenspreken, maar natuurlijk ook niet te veel moet mee praten. Je kan dan wel proberen de lichtpuntjes te benadrukken, maar dan vooral ook vanuit jezelf. “Ik zou het verschrikkelijk vinden als je gaat” en “Ik denk dat je kinderen en familie je echt niet kunnen missen”. Daarnaast kan je proberen te zorgen dat je wel gelooft in een oplossing en dat je samen met de suïcidale persoon daar naar wilt kijken. Maar dit kan wederom heel moeilijk zijn. Het ontlopen, ontkennen en vermijden is ieder geval het slechtste wat je kunt doen.
Ik hoop dat jullie iets aan bovenstaande tips hebben, ik heb natuurlijk ook niet alle wijsheid in pacht, maar het kan zomaar wel helpen voor een ander! Bedenk in ieder geval dat dit tips zijn die altijd gelden voor me en dus niet alleen komende week, probeer dat dus te onthouden. Daarnaast wil ik meegeven dat je het misschien echt moet bekijken als “kanker van de ziel”, hoe zou je daar dan mee omgaan en wat doe je dan? En voor de rest is het vooral aan jullie eigen hoe je er mee om wilt gaan, maar ik had toch even de behoefte om deze richtlijnen aan jullie mee te geven! En de boodschap die overal wel terugkomt: Met goed luisteren, zonder over jezelf te beginnen, en begrip te tonen kom je al een heel eind!
