Andere blogs die ik ben tegengekomen staan er al vol mee. Uitspraken of dingen die je beter niet kan zeggen tegen iemand met een depressie / met een dwangmatig compulsieve stoornis / met autisme / met kanker / met een angststoornis / met een eetstoornis of met welke psychiatrische / psychische / lichamelijke stoornis of welke klachten dan ook. Ik denk niet dat ik alle wijsheid in pacht heb om dit te kunnen benoemen over mijn dysthymie / klachten uit persoonlijkheidsstoornissen.

Bovendien zijn deze bovenstaande lijstjes al redelijk volledig en zou er dus niet nog een lijstje van mij bij hoeven te komen. Desalniettemin hoorde ik deze week alweer een paar uitspraken, waardoor ik mij van binnen erg geraakt voelde en waardoor ik even van slag was, terwijl de persoon zonder psychische klachten dit totaal niet zo bedoelde. Dit komt puur door het feit dat mensen zonder psychische problemen niet precies weten hoe zulke opmerkingen binnenkomen in het hoofd van iemand met psychische klachten. Hier geef ik een lijstje van 5 uitspraken die ik deze week hoorde (3 daarvan in een telefoongesprek met één dezelfde naaste), die mij als persoon met psychische klachten erg raakte en die ik liever niet had gehoord:

1. “Het leven is 1 groot feest, maar je moet wel zelf de slingers ophangen”

Een prachtige uitspraak die vast waar zal zijn voor veel mensen. Voor iemand die depressief is, of chronisch somber (dysthymie) is dit alleen een uitspraak die wat harder binnenkomt. Mijzelf lukt het niet om de slingers op te hangen, nu heb ik gefaald is een gedachte dat mij te binnenschoot. Iemand in een depressie of met dysthymie wil dolgraag de slingers ophangen, maar wat die ook probeert, genieten lukt helaas niet. Ik ben het met de uitspraak eens dat je altijd het beste uit de situatie moet proberen te halen, maar dat het leven 1 groot feest is, is voor iemand met een depressie / dysthyme stoornis echt heel moeilijk te bevatten. Het is alsof je tegen iemand zonder handen zegt “Een kind kan de was doen” over iets dat die moet oppakken. Voor lichamelijke klachten is dit alleen veel beter te begrijpen dan voor iemand met psychische klachten. Een luisterend oor bieden helpt meer dan te proberen om te laten zien dat je er altijd zelf een groot feest van kan maken. Hoe onvoorstelbaar ook, voor iemand in een psychische stoornis is dit niet te voelen of te bevatten. Je denkt dat dit een stimulans kan zijn om te laten zien dat je met tegenslag nog de lichtpuntjes moet proberen te zien, maar dit is echt onmogelijk als je chronisch in een dip zit (en dus niet in een dipje zoals iedereen wel eens heeft). Als naaste er voor deze persoon zijn, wat vaker naar de persoon vragen, oprechte interesse tonen, dat kan een begin van een slinger zijn voor de persoon met een psychische stoornis.

2. “Genieten is een keuze”

Deze uitspraak ligt in de lijn van de eerste uitspraak. Het voelt wederom als falen voor de persoon met een psychische stoornis. Het is als je zegt tegen een kanker patiënt: “Gezond zijn is een keuze”. Dit zal je nooit iemand horen zeggen, ook al betreft het een longkanker van iemand die een kettingroker was. Toch heb ik al vaak langs horen komen: “genieten is een keuze”. Als ik die keuze kon maken deed ik dat elke dag, helaas lukt me dat vaak niet. Hoeveel geluk ik ook heb met mijn leven misschien (werk, woonvesting, genoeg te eten, lieve vrienden, leuke uitjes) vaak voel ik me toch nog eenzaam en onbegrepen. Voor iemand met een psychische stoornis bestaat dus helemaal niet de keuze om te genieten. Ik zou dan ook willen vragen om deze uitspraak niet zo snel tegen iemand te zeggen. “Ik hoop voor jou dat je ook ooit weer kan genieten” is dan al een uitspraak die meer in de buurt komt. Al moet ik in mijn zwartste periodes bekennen dat ik echt een hekel had aan het woord genieten, ik wist de betekenis ervan niet eens. Misschien kan je dit woord daarom beter helemaal vermijden bij iemand met een psychische stoornis. Een arm om iemand heen slaan, een begripvolle blik of er gewoon alleen maar even zijn maakt het vaak minder zwaar. Echter, genieten is dan nog steeds heel ver weg voor de persoon met een psychische stoornis.

3. “Ach, dat maken we allemaal wel eens mee. Nou niet denken dat alleen jou dat overkomt hè”

Om eerlijk te zijn vind ik dit sowieso een best wel lompe uitspraak, of je nou een psychische stoornis bezit of niet. Als je iets verteld wil je je gehoord voelen en wil je worden begrepen en wil je absoluut niet dat iemand zegt “ach dat valt allemaal wel mee”. Dan wordt het als ware gebagatelliseerd. Voor iemand met een psychische stoornis kan het allemaal nog zwaarder voelen. Een kleine tegenslag kan een negatieve stroom aan gedachtes teweegbrengen. Dit zag je bijvoorbeeld ook bij het voorbeeld dat ik beschreef in Zelfhaat, waarin ik mijn pan liet aanbranden en dit een negatieve stroom aan gedachtes teweeg bracht in mij. Laat mij eerst vertellen hoe het voor mij was, ongeacht dat anderen dit ook vaak meemaken. Ook al lijkt het dat ik in de slachtofferrol kruip, reageer altijd op een zo begripvolle mogelijke manier. Omdat ik het leven al zo zwaar vind, en ik hard vecht voor betere tijden, kan een kleine tegenslag mij op een slecht moment ver terugwerpen. Het is logisch dat je als persoon zonder psychische stoornis het kleiner probeert te maken voor de persoon met psychische stoornis en probeert aan te geven dat meerdere mensen hier last van hebben. Echter, is het voor mij dan heel groot, en wil ik helemaal niet horen dat ik me aanstel (zo wordt deze uitspraak vertaald in mijn hoofd). Je kan proberen aan te geven dat het erg vervelend is voor de persoon, maar ook juist de moed benadrukken dat het knap is dat iemand het toch probeerde. Van fouten kun je leren zou ik niet waarderen op mijn zwartste momenten, maar in een betere periode was dit voor mij al een veel betere reactie geweest.

4. “Wel solliciteren hè. Niet denken dat het je allemaal zo komt aanwaaien”

Aan het eind van het jaar loopt mijn contract af op mijn werk en het is nog niet duidelijk of die kan worden verlengd. Dit maakt mij best angstig of mijn toekomst en hoe ik ooit met mijn psychische klachten moet gaan solliciteren. Wat mij niet helpt is het benadrukken dat dit wel moet en dat ik er harder voor moet werken. Ik denk absoluut niet dat het mij allemaal zo komt aanwaaien, sterker nog iemand met een psychische stoornis ziet vaak alles als een berg en heeft het gevoel dat helemaal niets komt aanwaaien. Het is dus een beetje de omgekeerde wereld om dit te benoemen tegen iemand met een psychische stoornis. Het is liever om de steun aan te bieden om te helpen of om er naar te vragen hoe het ermee staat en te accepteren als daar even geen ruimte voor is bij mij. Natuurlijk snap ik het belang van solliciteren en zal ik daar echt wel mijn best voor doen, maar bij iemand met een chronisch lichamelijke ziekte houd je ook even rekening mee dat die door zijn beperkingen dit soms niet kan en dat daar dus ruimte voor moet zijn in zijn toekomstige baan, dit geldt ook voor iemand met een psychische stoornis.

5. “Alweer een uitje, zo slecht heb je het nog niet hè”

Ik ga er relatief nog vaak op uit voor iemand met een psychische stoornis. Ik heb ook geleerd dat dit goed is en belangrijk, zodat je je niet vereenzaamd en nog onder de mensen blijft. Ik heb het geluk dit ook nog te kunnen. Voor veel mensen met een psychische stoornis is dit echter te zwaar en uitputtend, accepteer daarom als dit niet lukt, maar houd wel contact en probeer er in een rustige omgeving voor die persoon te kunnen zijn. Festivals en voetbalwedstrijden zijn zwaar, maar ik weet ook dat ik het vaak nog wel leuk kan hebben daar doordat ik erg van muziek en voetbal houd. Het blijft echter ook steeds weer een uitdaging. Door te zeggen dat ik er veel heb ga ik me nog schuldiger voelen en door te benadrukken dat ik het nog zo slecht niet hebt heb ik het gevoel dat mijn dysthyme stoornis dus ongegrond is en dat ik ongelofelijk zwak ben. Het is dus altijd mooier om het positieve te benadrukken, en te kunnen zeggen wat fijn/vet dat je daar heen gaat en wat knap van je!

Excuses voor de lengte van deze post, maar ik hoorde deze uitspraken en dit moest me even van het hart. Er spoken nog talloze uitspraken in mijn hoofd, dus een soortgelijke post zal nog wel eens terugkomen. En nogmaals, ik heb niet alle wijsheid in pacht, als ik hierboven sprak over mensen met een psychische stoornis had ik het over mezelf en wat voor mij zal werken! En absoluut geen blame naar de mensen die deze uitspraken deden. Het is alleen een advies / mening over hoe ik er tegen aankijk. Ik hoop niet dat het te veel overkomt alsof ik jullie de les probeer te lezen, het is alleen een inkijkje wat sommige uitspraken bij mij teweeg kunnen brengen. En ik vind dat als je aangeeft dat iets niet fijn is/beter kan, dat je ook met een voorbeeld moet komen hoe het dan beter kan, dus vandaar de opbouw van deze post.